Γρηγόρης Νταραβάνογλου: “Το Πατριαρχικό ύφος”

Την Κυριακή 10 Απριλίου 2011 και ώρα 11:00 π.μ. ο Φιλοπρόοδος Όμιλος Βροντάδου διοργάνωσε εκδήλωση με θέμα το «Πατριαρχικό ύφος» στην εκκλησιαστική παράδοση της εκκλησίας μας.

Ο κ. Γρηγόρης Νταραβάνογλου την ίδια μέρα έψαλλε στην πρωινή Θεία Λειτουργία στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Γεωργίου Βροντάδου.

Προλογίζοντας τον ομιλητή ο πρόεδρος του Φ.Ο.Β. Πολύδωρος Στείρος έκανε αναφορά στην ιδιαίτερη περίοδο που διανύει η Εκκλησία μας, τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή και τη Μεγάλη Εβομάδα που ακολουθεί, καλώντας όλους μας να συμμετέχουμε σ’ αυτή την πνευματική πανήγυρη που μας προσφέρει ο Χριστός μας, ο οποίος βαδίζοντας  προς το πάθος σηκώνοντας τον Σταυρό του Μαρτυρίου, προαναγγέλλει τη σωτηρία μας. Πλούσια η περίοδος αυτή σε ύμνους και τροπάρια που βοηθούν τον πιστό να αναγνωρίσει την αμαρτωλότητά του, να ζητήσει με ταπείνωση μετάνοια, να λαμπρύνει την στολή της ψυχής του, ώστε να συμμετέχει

στην Αναστάσιμη χαρά.   Αναφέρθηκε στην ξεχωριστή ευκαιρία που δίνει ο Φ.Ο.Β. στο κοινό της Χίου έχοντας καλεσμένο τον κορυφαίο πρωτοψάλτη της εκκλησίας μας τον κ. Γρηγόρη Νταραβάνογλου. Ευχαρίστησε τον ομιλητή, τον Κων/νο Γαννιάρη για την ουσιαστική βοήθειά του στην πραγματοποίηση αυτής της εκδήλωσης, το Τοπικό Συμβούλιο του Βροντάδου για τη συνδιοργάνωση, τους κ. Παντελή Λαμπρινούδη και Νικόλαο ιδιοκτήτες των Super Market «Key Food», για την κάλυψη μέρους των εξόδων της εκδήλωσης και τους συμμετέχοντες ιεροψάλτες που αφιέρωσαν πολύτιμο χρόνο για την επεξεργασία των ύμνων.

Ακολούθως ο Κων/νος Γανιάρης παρουσίασε στο ακροατήριο μέρος από το πλούσιο βιογραφικό του Γρηγόρη Νταραβάνογλου και αμέσως μετά ο Γρηγόρης Νταραβάνογλου μας μίλησε για το Πατριαρχικό ύφος τον ιδιαίτερο αυτό τρόπο που ψάλλονται εκκλησιαστικοί ύμνοι. Σταχυολογήσαμε αποσπάσματα από τη σύντομη αυτή εισήγηση.

Ύφος πατριαρχικό είναι αυτό που διατηρήθηκε δια μέσου των αιώνων με την ακοή, όπως διατηρήθηκε ανόθευτη μετά την άλωση και η παρακαταθήκη των ιερών δογµάτων, και ψάλλεται μέσα στον πατριαρχικό ναό, αλλά και σ’ όλους τους ναούς της Kων/πόλεως, εξ ου και “Kωνσταντινοπολίτικο ύφος”, ακόμη δε και κατ’ επέκταση στην Ελλάδα και στην εν γένει Ορθόδοξη Εκκλησία. Το πατριαρχικό ύφος είναι άγραφο. Μεταδίδεται μόνο με την ακοή. Είναι ύφος ιδιάζον, ασύλληπτο, άνθος μουσικό που το στήριξε η παράδοση και το περιποιήθηκε και το διαμόρφωσε μακρά και ένδοξη πλειάδα ιεροψαλτών πριν από πολλά χρόνια, για να φθάσει στην εποχή μας γεμάτο γοητεία και κατάνυξη. Είναι η μουσική από τα σπλάχνα της Ορθοδοξίας, που μπορείς στις φτερούγες των ήχων της να αφήσεις τη δέηση σου ή τη δοξολογία σου, τη θλίψη σου ή τη χαρά σου για να ανεβούν στον ουρανό.

Τούτο το ύφος ο Kων/νος Πρίγγος το χαρακτηρίζει “σεμνό, απέριττο, μυστικοπαθές”.

Η Βυζαντινή μουσική έχει μια ιδιαιτερότητα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο που την εκφράζουν µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο ο Πρωτοψάλτης και ο Λαµπαδάριος µε του βοηθούς τους, οι οποίοι είναι φορείς µιας αδιάκοπης παράδοσης. Εκείνο που πιο πολύ τους ενδιαφέρει είναι όχι τόσο να ευχαριστήσουν το εκκλησίασμα, αλλά να βοηθήσουν στη δημιουργία µιας κατανυκτικής ατµόσφαιρας µέσα στο ναό, και να µη ταράξουν κάτι από αυτά που βρήκαν παραδεδοµένα. Ο πατριαρχικός ναός ανέκαθεν εχρησίµευε ως διδασκαλείο του ύφους και της γνησιωτέρης απαγγελίας των εκκλησιαστικών µελών…

Ακολούθως η χορωδία έλαβε τη θέση της στη σκηνή του Φ.Ο.Β. και υπό τη διεύθυνση του Άρχοντος πρωτοψάλτη Γρηγόρη Νταραβάνογλου απέδωσε θαυμάσια τα εκκλησιαστικά μέλη: Αλληλουλάριο, Ιδού ο Νυμφίος, Τα πάθη τα σεπτά, Τον νυμφώνα σου βλέπω, Τω δόγματι το τυραννικώ, Ρήμα τυράννου επεί υπερίσχυσεν, Η αμαρτωλός έδραμε προς το μύρον και το Τροπάριον της Κασσιανής Αργοσύντομον από τον Γρηγόρη Νταραβάνογλου.

Η εκδήλωση έκλεισε με την απονομή τιμητικής πλακέτας στον Γρηγόρη Νταραβάνογλου και στο ακροατήριο μοιράστηκε έντυπο με το βιογραφικό του ομιλητή που επιμελήθηκε ο Αντώνης Νικολάου, απ’ όπου ενδεικτικά αναφέρουμε:

Ο Γρηγόριος Αλεξ. Νταραβάνογλου, είναι Πρωτοψάλτης και Χοράρχης διεθνούς φήμης και ακτινοβολίας, με δημόσιες εμφανίσεις στην τηλεόραση, ραδιόφωνο και σε αίθουσες των Αθηνών, όπως «Λυρική σκηνή», «ΠΑΛΛΑΣ», «ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ», και σε διάφορα θέατρα εντός και εκτός των Αθηνών. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και είχε δασκάλους στο Πατριαρχείο τους Βασίλειο Νικολαϊδη, Ελευθέριο Γεωργιάδη, Αχιλλέα Γκαρτζόγλου και τον π. Αθανάσιο Αλεξιάδη. Πρώτη του επίσημη ενορία ο ιερός ναός Αγίου Νικολάου στο Νιχώρι-Κωνσταντινουπόλεως. Το 1978 πηγαίνει στις Η.Π.Α., μετά από πρόσκληση του τότε Αρχιεπισκόπου Βορείου και Νοτίου Αμερικής κ.κ. ΙΑΚΩΒΟΥ. Εκεί παραδίδει μαθήματα Βυζαντινής Μουσικής σε νέους και νέες, δημιουργεί και διευθύνει την πρώτη του χορωδία που απαρτιζόταν από Έλληνες φοιτητές του πανεπιστημίου BRAWN, και ύστερα την χορωδία του πανεπιστημίου HARWARD. Πραγματοποιεί πολλές συναυλίες βυζαντινής μουσικής, σε διάφορες πολιτείες της Αμερικής και το 1982 επιστρέφει στην Ελλάδα. Έχει ψάλλει σε πολλούς ναούς, εντός και εκτός της Ελλάδος, στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, στον Καναδά, στην Αγγλία, Ιταλία, Κύπρο και σε άλλες πόλεις του εξωτερικού. Σήμερα είναι πρωτοψάλτης στον Ι. Ναό Αγ. Νικολάου Πειραιώς. Είναι ιδρυτής και χοράρχης πολυμελούς Βυζαντινής χορωδίας που φέρει τ’ όνομά του. Κατά καιρούς, έχει διευθύνει και την χορωδία του Συλλόγου Κωνσταντινουπολιτών. Έχει πολλές εμφανίσεις τόσο ο ίδιος, όσο και η χορωδία του, στην τηλεόραση, το ραδιόφωνο σε φορείς και συλλόγους και έχει ψάλλει σε πολλές πανηγύρεις ανά την Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει διατελέσει κατά καιρούς, παραγωγός εκπομπών, με θέμα την βυζαντινή μουσική παράδοση, στον ραδιοφωνικό σταθμό της Εκκλησίας της Ελλάδος. Έχει εκδώσει μεγάλη σειρά δίσκων, κασσετών και CD με βυζαντινούς εκκλησιαστικούς ύμνους του Τριωδίου, Μ. Εβδομάδος, Πάσχα, Πεντηκοσταρίου, Κοιμήσεως Θεοτόκου, Χριστουγέννων και Θείας Λειτουργίας. Έχει τραγουδήσει σε δίσκο, που έχει κυκλοφορήσει ο Πέτρος Ταμπούρης, διάφορα τραγούδια της Πόλης, με την ονομασία «Μισμαγιά». Σήμερα, διδάσκει, δωρεάν σε νέους, τη βυζαντινή μουσική στο φροντιστήριο του Άρχοντος Μουσικοδιδασκάλου Γεωργίου Τσατσαρώνη στην Αθήνα.

Έχει τιμηθεί στην Αθήνα από την Μητρόπολη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής, τον Πανελλήνιο Σύλλογο Ιεροψαλτών Ελλάδας, τον Σύλλογο Φίλων Βυζαντινής Μουσικής, το Δήμαρχο της Λάρνακας με το χρυσό κλειδί της πόλης, τον Μητροπολίτη Κιτίου με τιμητική πλακέτα του Αγίου Λαζάρου, και από πολλούς φορείς και συλλόγους για την προσφορά του στην ψαλτική τέχνη

Εμφανίσεις πραγματοποίησε: στην ΕΤ-1 σε ωριαία εκπομπή της Δήμητρας Γκουντούνα «όπως μας αρέσει», όπου παρουσίασε τραγούδια της Πόλης, σε σόλο εκτέλεση και με παιδική χορωδία, συνοδεία παραδοσιακών οργάνων, μαζί με τον Γιώργο Νταλάρα στο Αρχαίο Δημοτικό Θέατρο της Νέας Ιωνίας Βόλου, όπου τραγούδησαν τραγούδια της Μ. Ασίας, σε εκδήλωση με τίτλο «ΕΑΛΩ ΠΟΛΙΣ», σε μεγάλη συναυλία στην Κεντρική Πλατεία της Παιανίας Αττικής, που διοργάνωσε ο Δήμος με τον τίτλο: «Μεγάλες στιγμές Χριστιανισμού-Ελληνισμού», στο Πανεπιστήμιο της Ατλάντα των ΗΠΑ όπου πραγματοποίησε συναυλία με βυζαντινούς ύμνους και τραγούδια της Πόλης, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στο «Κατράκειο» Θέατρο στον Πειραιά, και στο στάδιο «Ελευθερίας» στην Λευκωσία της Κύπρου μαζί με τον Γιώργο Νταλάρα στη μουσική παράσταση «ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΤΣΙΤΣΑΝΗ», στο δημοτικό θέατρο Καλαμάτας, που παρουσίασε «Αφιέρωμα στη Σμύρνη» ερμηνεύοντας τραγούδια της πόλης και της Σμύρνης, στην κρατική τηλεόραση ΝΕΤ-2 στην εκπομπή του Σπύρου Παπαδόπουλου «Στην υγειά μας» και στην εκπομπή της Σεμίνας Διγενή, όπου ερμήνευσε τραγούδια και βυζαντινούς ύμνους, στο ΒΕΑΚΕΙΟ Θέατρο Πειραιώς υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς , στον Ι.Ναό Αγ.Βασιλείου Μετσόβου των Αθηνών, στην Χίο με συναυλία με βυζαντινούς ύμνους και τραγούδια της Πόλης, στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Πετρούπολης Αττικής με συναυλία για τη Μικρά Ασία με τον τίτλο «Η Σμύρνη Μάνα καίγεται» όπου εκεί με μοναδικό τρόπο ερμήνευσε και απέδωσε τραγούδια της Μ.Ασίας.

·     Ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ: « Είναι άριστα ειδικευμένος εις τον κλάδον της εκκλησιαστικής βυζαντινής μουσικής, ασχολείται παιδιόθεν με τη βυζαντινή μουσική, μελετά συνεχώς όλο και περισσότερο τη μουσική και συνεχώς τελειοποιείται. Είναι από τους ολίγους ιεροψάλτας της Κωνσταντινούπολης και από τους περισσότερον ειδικευμένους εξ αυτών και το Πατριαρχείον θα επεθύμει να τον κρατήσει εδώ».

·     Ο πατήρ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΕΤΑΛΛΗΝΟΣ, Καθηγητής Πανεπιστημίου: «Καταξιωμένος Πρωτοψάλτης και Χοράρχης, σκαπανέας του ψαλτικού αναλογίου, εγγυάται την γνησιότητα της εκτελέσεως των ύμνων θέτοντας όχι μόνο την σφραγίδα της παραδοσιακότητος, και συνεπώς αυθεντικής συνέχειας της ψαλτικής μας τέχνης, αλλά και της προσωπικής του μετοχής στην παράδοση αυτή.»

·     Η εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» το έτος 2001 γράφουν με τίτλο: « Η συννεφιασμένη Κυριακή έφερε τη συγκίνηση».  Μία από τις κορυφαίες στιγμές του αφιερώματος Τσιτσάνη, ήταν όταν ο πρωτοψάλτης Γρηγόρης Νταραβάνογλου στάθηκε στη μέση της σκηνής του Μεγάρου Μουσικής και τραγούδησε καπέλα τη «Συννεφιασμένη Κυριακή». Όσες σελίδες κι αν έχουν περάσει από τα χέρια σου για τη σχέση ρεμπέτικου-λαϊκού τραγουδιού με το βυζαντινό μας παρελθόν, όσο κι αν έχεις ακούσει για τη «μεγαλοσύνη», το συναίσθημα, «το βάρος» των απλών αυτών στίχων, τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί με τη δύναμη της «απτής απόδειξης» που έχει μια εξαιρετική ερμηνεία. Ούτε χορευτικά, ούτε σλάϊτς, ούτε παρλάπες, ούτε καν ορχήστρα. Η φωνή. Η συγκίνηση χειροπιαστή. Ακόμη και σε μια αίθουσα συναυλιών 2000 ατόμων, δεν είναι τυχαίο που ξεκινάμε από αυτό το σημείο της παράστασης. Γιατί εδώ ειδικά, δεν υπήρξε καμία «παρεμβολή», καμία πρόθεση να «ντυθεί» το κομμάτι και νοιώσαμε (από ένστικτο μάλλον) ότι η προσπάθεια που κατέβαλλαν οι συντελεστές να φτιαχτεί κάτι «μεγάλο» και ταυτόχρονα απλό, θα έπρεπε να είχε επικεντρωθεί αποκλειστικά στο τραγούδι